Sunday, February 20, 2011

Fındığını toplayanların dilinde...


BU YAZI 20 ŞUBAT 2011 TARİHİNDE EVRENSEL GAZETESİNDE YAYINLANMIŞTIR.

Yazacak çok şey var. Dünyanın en iyi kadın basketbolcularından, Eski Fenerbahçeli Diana Taurasi’ye “dopingli” damgası vurulup bütün kariyeri ve kişiliği töhmet altında bırakıldıktan 2 ay sonra “Pardon bacım testlerde yanlışlık oldu” diyen Basketbol Federasyonu ve Doping Merkezini mi yazsam, 33 yıldan fazla bir süre sonra St.Pauli’nin galibiyetiyle sonlanan Hamburg-St.Pauli derbisini mi yoksa apayrı bir spor sosyolojisi vakası altında incelenebilecek olan Washington Redskins sahibinin açıklamalarını mı derken cuma gecesi Giresunsporlu taraftarlar sahneye çıktı ve “Bizi yaz, bizi yaz” deyiverdi.
Bildiğiniz üzere Trt 6(Şeş) bu sezon başlattığı bir uygulamayla her hafta Bank Asya 1.Ligi’nden bir maçı Kürtçe canlı yayınla ekranlara getiriyor. Bu uygulama bugüne kadar çeşitli tepkiler çekti. Hatta Samsunspor-Adanaspor maçı Adanasporlu yetkililerin kahramanca(!) uğraşları sonucu Kürtçe yayınlanmaktan kurtarıldı! Maazallah maçı Kürtçe yayınlansa Adanaspor camiası insanların (Adana’da yaşayan yüz binlerce Kürt’ün mesela) yüzüne bir daha nasıl bakardı? Yakışır mıydı Kürt diye tarlasında 300 lira karşılığı 12-15 saat çalıştırdığı adamın dilinde maç izlemek bir Adana ağasına? Yakışır mıydı Azadiya Welat emekçisi Metin Alataş’ı “faili meçhuller”(RTE döneminde faili meçhul yoktu değil mi?) sınıfına gönderen o kontra güçlere, Metin’in dilinde maç izlemek… Yakışmazdı tabii.
Adanalılar vatansever de Giresunlular Kürt uşağı mı? 23.haftada Giresunspor’un Gaziantep Büyükşehir Belediye ile oynayacağı maçın TRT 6’de yayınlanacağı açıklanır açıklanmaz vatanperver hassasiyetlerini takdire şayan bir duyarlılıkla ortaya serdiler. “Giresunspor’umuzun maçı Kürtçe yayınlanamaz” diye haykırıyor ‘Çotanaklar’. MHP Milletvekili Murat Özkan da halkının sesini Mecliste dile getiriyor: “TRT anayasayı ihlal ediyor. Spora siyaset ve ayrımcılık bulaştırıyor. Giresunlu bugüne kadar kulübüne, diline sahip çıkmıştır. Bundan sonra da çıkmaya devam edecektir.” Helal olsun be Özkan. Türk dilinin namusunu kurtardın. Vergilere layık oldun.
İnsanların aklı karışıyor tabii. Bir yandan Kürt dili üzerindeki türlü baskı ve eziyetleri devam ettiren, yüz yılın anayasasını yapacağız deyip yüz yıllık tekçi söylemleri (tek millet-tek dil-tek bayrak vs.) sürdüren, Kürt halkına yönelik ayrımcılığın, ön yargıların devam etmesini sağlayacak her türlü politikaya sıkı sıkı sarılan tipik milliyetçi, tipik sağ bir iktidar. Öte yandan Kürt açılımı adı altında belli adımlar atma taahhütü veren, örnek olarak bir TRT 6’i kuran, Diyarbakır Cezaevini yıkıp yerine daha büyük bir cezaevi inşa etme müjdesi(!) veren (Oleyyy, buradaki ironiyi anlayıp geçiniz lütfen) bir AKP. Haklılar, ben de ülkücü ya da ulusalcı olsam benim de aklım karışırdı.
Aslında Kürtler üzerindeki Türk sorununun çözülmesi yolunda mesele hep gelip buraya dayanıyor ve ötesine geçilemiyor. Zira AKP, en başından beri Kürt açılımını bir “Asimilasyon olmadı disimilasyon verelim” stratejisi üzerine kurdu. Klasik rejimin ağzını, yüzünü kullanmaya devam etti onu sadece biraz budadı ve makyajladı.
Devletin bütün “açılım”larını onların yarattığı baskıyla yürürlüğe koysa da Kürt özgürlük mücadelesini yürütenleri “sınıfsal” kaygıları sebebiyle yok saymayı sürdürdü. “Ya benim (yani devletin, yani asli unsurun, yani ezen ulusun) Kürt’üm olursun ya da yoksun” dedi. Cumhuriyet boyunca feodal tahakküm, dini hassasiyetler ya da burjuva sınıfına mensup olması sebebiyle sağ-muhafazakar partilere oy vermiş Kürtlerin oylarını toparladı ve “sol” içerisinden de kendisine yedekleyebildiklerini yedekledi.
Bu sebepten bir yandan “İki Kürtçe çek, apolitik olsun” tadında TRT 6’i kurarken öte yandan ezen ulusun tekçi temsilcisi ve Kürtlerin himayecisi olma özelliğini sürdürdü. Hepimizin “açılım” sürecinde söylediği ve sonradan teyit edildiği gibi bu çözüm değildi, olamazdı da. Nihayetinde bugün AKP’nin 2-3 sene öncesinden bile daha geri, daha milliyetçi bir pozisyona düşmüş olduğunu görüyoruz. Kendi ağzın ve söylemlerinle Kürtleri ikinci sınıf ilan ederken TRT 6 açsan ne olur, açmasan ne olur? Sonuçlarını görüyoruz işte; aynı milliyetçiliğin, faşizan tepkilerin devamı...
Gazetemizde de sıkça okuyorsunuzdur. Kürt işçiler mecburiyetten Giresun’a ve diğer Karadeniz illerine fındık toplamaya giderler. Şartlar, kapitalist düzenin şartlarıdır. Yani köle şartlarıdır. Günde en az 15 saat çalıştırılırlar ve aldıkları yevmiye 20 lirayı geçmez. Devamlı GBT aramalarından geçirilirler ve toplama kampından bozma yerlerde barınırlar.
Bu ayrımcılığı yaratanların, geliştirerek devam ettirenlerin Kürtler üzerindeki Türk sorununu çözmeyle ne ilgisi olabilir? Giresunsporlu taraftar sizin politikalarınız,sizin propagandalarınız sayenizde Kürtlere baktığında ya bir “terörist” ya da günde 15 saat çalıştırabildikleri bir köle görüyor. Sizler bu düzenin hamisiyken açtığınız TRT 6 bu düzenin borazanıyken ortaya çıkan tepkiler de böyle olur maalesef.
Hep diyoruz, Kürt’ün barışa uzanan elini ancak Türk ve diğer halklardan emekçiler tutabilir. Çünkü burjuvazi o eli ya kesmek ya da sömürmek niyetindedir...

Saturday, February 19, 2011

İş, aş, Hasan Şaş!


BU YAZI 13 ŞUBAT 2011 TARİHİNDE EVRENSEL GAZETESİNDE YAYINLANMIŞTIR.

"Karataş’ta 60 km sahil var. Bu Türkiye’nin hiçbir yerinde yok. Ama iki tane caretta kaplumbağası doğuracak diye burada hiçbir şey yapılmasına izin verilmiyor. Kaplumbağalardan vazgeçilip bir beş yıldızlı otel yapılsa en az 500 kişi işe girer. Her sene Karataş’a gitmek için mayıs ayını iple çekiyorum. Ama of’tan pof”tan yatamıyorum. Ya sinek ya sıcak! Başkan olunca bunları düzelteceğim.”
Gezegenimizin insanları, hayvanları, börtü böcekleri hiçbir şeyden çekmedi bu bezirgan kafası ve saltanatından çektiği kadar. Yukarıdaki dahiyane sözlerin sahibi Adana Demirspor, Ankaragücü ve Galatasaray’da top koşturmuş eski milli futbolcu, yeni televizyon yorumcusu Hasan Şaş. Adana’da katıldığı bir fuar sırasında ‘ahaport.net’ adlı İnternet sitesine konuşmuş. 2014’te belediye başkanlığına adaylığını koyacakmış da vaatlerini sıralıyor.
Biz Hasan Şaş’ı ailevi referansları, oğluna koyduğu (Yusuf, Deniz) isim ve kamuoyunda sıkça dolaşan söylentilerden ötürü “solcu” filan bilirdik. Hoş, memlekette darbe şakşakçısı da, milliyetçisi de, piyasa sevici liberali de solcu addedilebiliyor dolayısıyla sıfatın kendisi hayli şaibeli. Yine de “eski günlerin hatırına” itibarı olan bir sözcüktür en nihayetinde. Artık Şaş’ın bu açıklamalarından sonra rahatlayabiliriz dostlar, yoldaşlar! Şaş’ın solculukla alakası yok. Olsa olsa bir avuç kaplumbağanın peşinde ömür çürüten Shredder (Ninja Kaplumbağalar çizgi filmindeki kötü karakter) olabilir kendisi.
Burjuva ahlakı, bezirgan kafasıyla birleşince ortaya bu çıkıyor işte: “Kaplumbağaları (ki türünün devamı tehlike altında olan bir hayvandan bahsediyoruz) defetsek de şuraya bir 5 yıldızlı otel diksek.” Hem 500 kişiye de iş olur, istihdam olur, memleket kalkınır, efendime söyleyeyim o vergilerle neler neler yapılmaz. Değil mi? Aziz Hasan Şaş diye heykelini de dikeriz Akyatan Kumsalı’na.
Uzunca bir süredir neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu bilinen Caretta Caretta Kaplumbağaları Akdeniz’de mevcut 5 deniz kaplumbağası türünden biri. “İribaş kaplumbağa” olarak da adlandırılan bu tür, yumurtalarını bırakmak için Akdeniz sahillerini kullanıyor ve tespitlere göre yuvalayabildikleri yalnızca 20 kumsal var. Yerel halkta Caretta Caretta bilinci bölgedeki üniversiteler ve çevre oluşumlarının da katkılarıyla uzun süredir mevcut. Fakat insan kaynaklı birçok tehdidin varlığı da artarak devam ediyor. Değil Hasan Şaş’ın beş yıldızlı otelleri, kumsallarda yürütülen ağaçlandırma çalışmaları dahi ekosistemi değiştirme potansiyeli taşıdığı için Caretta Caretta’ların yuvalamalarına karşı engel teşkil edebiliyor. Şaş’ın memleketi Karataş’taki Akyatan Kumsalı’nda da geçmişte böyle bir problem yaşanmış ancak önlemleri alınmıştı. Dolayısıyla yerel halk ağaçlandırmadan bile imtina ederken bizim Karataş yerlisinin kumsala otel dikmekten bahsetmesi pek de akıllıca değil.
“Aman ilçelerden ırak olsun” belediye başkan adayımızın bir diğer vaadi daha da iddialı. “Her sene Karataş’a gitmek için mayıs ayını iple çekiyorum ama of’tan, pof’tan uyuyamıyorum. Ya sıcak ya sinek…” Yahu arkadaş Cem Uzan bile böyle vaatte bulunmadı. Adam resmen bizim Çukurova’nın, Akdeniz’in bin yıllık sıcağına dikmiş gözlerini. Adana’nın havasını mı değiştireceksin arkadaş? Doğa olaylarından sorumlu melek Mikail misin mübarek?
Son vaadi de elbette her sağ-popülist siyasetçinin favorisi: Yörenin futbol takımını başarıdan başarıya koşturmak. “Adana Demirspor ile ilgili bana teklif gelir ve sabredilirse takımı 3 yıl içerisinde Süper Lig’e çıkarırım. Buna hazırım. Ama Adana seyircisi buna hazır mı, onlara sormak lazım” diyor Hasan Şaş. Gördüğümüz üzere bu noktadan itibaren Karataş sınırlarını da aşmış. Hadi hakkını yemeyelim burada yine kente bir söz hakkı bırakmış. Bana “teklif gelirse” diyor yine de özgüveni hayranlık uyandırıcı. 3 yıl içerisinde süper lig! İyi ki Galatasaray’ın başkanlığına soyunmamış. Maazallah Kadıköy’de Galatasaray galibiyeti falan vaat ederdi de şuursuz diye deli gömleğini giydiriverirlerdi. “Adana seyircisi buna hazır mı” şeklindeki meydan okumayı da çözemedim doğrusu! Hazırlanacak ne var yahu, taraftar mı çıkıp oynayacak?!
Görünen o ki, fantastik ve dahiyane seçim vaatleriyle 2014 yerel seçimlerinde belediye başkan adayı olmayı planlayan Hasan Şaş, Caretta Caretta’ların yeni en büyük düşmanı. O güzel aklını fazla yormasın ben ona seçim zaferini getirecek sloganı buradan söyleyeyim: İş, aş, Hasan Şaş! Haklısınız, “İş, Aş, Haydar Baş” sloganıyla meydanları ‘titreten’ Bağımsız Türkiye Partisi Başkanı Haydar Baş’tan çalıntı bir slogan oldu ama ne edersiniz böyle vaatlere de ancak böyle slogan uydurulur. “İş, aş, Hasan Şaş”, “Kaplumbağalara ölüm”, “Hasan Şaş’la kaplumbağasız yarınlara doğru” Selametle…

Mısır’ın Korku Diktatörlüğü sonlanırken...


BU YAZI 6 ŞUBAT 2011 TARİHİNDE EVRENSEL GAZETESİNDE YAYINLANMIŞTIR.

Devamlı egemenlerin değerleriyle kirletilmiş spora “halkın” siyasetini sokmanın öneminden bahsedip duruyoruz. Onların siyasetiyle domine edilmiş spor milliyetçilik, cinsiyetçilik, sınıfsal ayrımcılık üretip duruyor. Rollerin değiştiğini varsayalım. Sporun kitleselliğini, yönetenlerin değil yönetilenlerin lehine kullanabildiğimizi düşünelim. O zaman bu, tamam bir devrim yaratamaz belki ama en azından bir devrimde ufak ya da büyük rol oynayabilir mi? Bunun cevabını bugünlerde Mısır’da alıyoruz.

Her hafta pişti olmamak adına mutlaka ne yazmış diye kontrol ettiğim iki değerli isim var: Dağhan Irak ve ABD’li sosyalist spor yazarı Dave Zirin. Zirin bu hafta çok güzel bir yazı yazdı ve açıkçası bana da üstüne söylenecek söz bırakmadı. Herkes okumalı dedim bunu içimden. Bu hafta sizlere onun Mısır’da futbol taraftarlarının devrimde üstlendiği rolü anlattığı yazısını çevirdim. Keyifle okuyacağınızı umuyorum.


Mısır’ın “Hayat boyu Başkanı” Hüsnü Mübarek’in onlarca yıllık diktatörlüğü süresince ülkede öfke, örgütlenme ve antik bir sanat olan sokak dövüşlerinin istikrarlı bir şekilde pratiğe dökülebildiği yalnızca tek bir alan vardı: Futbol kulüpleri. Geride bıraktığımız hareketli hafta boyunca ülkenin en organize ve militan taraftar grubu “Ultras” tribünlerdeki engin tecrübesini daha geniş bir şekilde kullanma olanağı buldu.

Geçtiğimiz Perşembe Mısır Futbol Federasyonu futbol kulüplerinin süregelen olaylarla ilişkilenmesini engellemek adına ülkedeki tüm lig müsabakalarını süresiz olarak durdurduğunu deklare etti. Açık ki bu hem yetersiz hem de geç alınmış bir karardı. Maçlar olmadan da taraftar grupları devlet polisiyle vücut vücuda mukavemet adına mahalle komiteleri oluşturulmasından, halkın güvenliğini sağlamaya her organizasyonda önemli ve merkezi görevler üstlenebildi. Mısır’ın tanınmış blog yazarlarından Alaa Abd El Fattah, El Cezire Televizyonuna verdiği bir röportajda “Ultras şu anda alandaki tüm politik gruplardan daha belirgin bir rol oynadı” demiş ve gülerek eklemişti: “Belki de ülkeyi ‘Ultras’ yönetmeli.

Taraftar gruplarının olaylara iştirakinin çok farklı anlamları ve geniş bir karşılığı var. Grupların politik mücadeleye katılımı aynı zamanda yoksulların, dışlanmışların ve Mısır’da futbolu kendini ifade edebileceği tek alan olarak gören kitlesel bir gençliğin de direnişe dahil olması demek.

Futbol yazarı James Dorsey’nin bu hafta yazdığı gibi :”Organize taraftar gruplarının Mısır’daki hükümet karşıtı protestolara katılması Arap coğrafyasındaki tüm iktidarlar için bir kabus niteliğinde. Otoriter rejimlerin tüm kamusal alanı domine ettiği Ortadoğu’da İslamla birlikte futbol halkın bastırılmış öfke ve gerilimlerini açığa vurabilecekleri benzersiz bir platform sunuyor.”

Libya Hükümeti Pazar günü, Libya Futbol Federasyonuna tüm futbol karşılaşmalarını süresiz olarak durdurma talimatı verdiğinde Dorsey’nin sözlerinin haklılığı daha iyi anlaşıldı. Hükümet içinden kaynaklar bunun, Mısır’daki gösterilerin Libya’ya taşmasına karşılık alınmış bir önlem olduğunu doğruladı. Mübarek’e karşı oluşturulan muhalefetle ABD’nin eski düşmanı yeni dostu Muammer El-Kaddafi’ye karşı muhalefetin birleştirilmesinde futbolun ana köprü olmasından duyulan korku iktidara böyle bir karar aldırttı.

Mısır’daki futbol kulüplerinin oynadığı kritik rol onların ülke tarihindeki önemini bilmeyenleri şaşırtabilir. Yüzyıldan fazla süredir kulüpler ve taraftar grupları neşeli tezahüratların ve hükümet karşıtı gösterilerin aynı anda rahatlıkla örgütlenebildiği yerler oldu. Mısır’ın en seçkin kulübü, Al Ahly, 1907 yılında sömürgeci Britanya güçlerine karşı ulusal direnişi örgütlemek adına kurulmuştu. Zaten Al Ahly, “ulusal” anlamına geliyor ve kulübün sömürgeciliğe karşı net tutumunu ortaya koymak için böyle bir isim seçilmiş. Al Ahly her zaman için en fazla politik taraftara sahip kulüp olmuştur. Kulüp aynı zamanda FIFA kurallarına aykırı da olsa oyuncularının saha içinde politik görüşler bildirmesine izin vermesiyle tanınıyor. Al Ahly’nin “Güleryüzlü katil” lakaplı yıldızı Mohamed Aboutrika’nın 2008’de attığı bir gol sonrası formasının altındaki “Gazze’yle dayanışma” tişörtünü göstermesi kesinlikle bir tesadüf değildi.

Elbette Mısır sokaklarında Al Ahly’nin Ultras’ı ya da herhangi bir futbol kulübüyle hiçbir alakası olmayan binlerce insan var. Ama tarihsel olarak Avrupa, Afrika, Asya ya da Ortadoğu’daki futbol kulüpleri toplumdaki öfke, düş kırıklığı ve isyanı yansıtmada hep önemli bir rol oynamışlardır.

Zaman zaman bu eğilim yanlış yollara sapmış ve ırkçı holiganizm hatta Yugoslavya’daki etnik temizleme döneminin unsurları olarak kullanılmıştır. Ama Fildişi Sahilleri’ndeki gibi iç savaş döneminde birleştirici bir rol oynadığı da olmuştur. Bu gibi örneklerin olmadığı yerlerde bile futbol kulüpleri her zaman için insanların deşarj olabildikleri bir güvenlik vanası olarak işlev görmüştür.

Bugünse Mısır’da zengin bir direniş mozaiğinin kalbindeler. Sporun insanları bir araya getirebilme kapasitesini tüm görkemiyle gösteren bir örnek olarak önümüzde dikiliyorlar. Mübarek’in partisinden ismini vermeyen bir üye hükümetin gazetesi Al Ahram’a Çarşamba günü şöyle demişti: “Sokaklarda gördüklerimiz yalnızca Müslüman Kardeşler ya da sempatizanları değil sıradan Mısırlılardır; bir futbol karşılaşmasında milli takımı desteklerken görebileceğiniz Mısırlılar. Öfkelerini gösterme biçimleri samimi ama bunu ehlileştirmeliyiz.” Sokaklardaki direnişin muazzamlığının farkına varabilen bu hükümet yetkilisinin o direnişin “ehlileştirilebileceğini” düşünecek kadar naif olması çok yazık. Gölgede ve Güneşte Futbol’un büyük yazarı Eduardo Galeano başka bir zaman ve bağlamda şunları yazmıştı: “Korkunun diktatörlüğü sona ermiştir.” Mısır için daha doğru bir söz henüz söylenmedi.